Gares

Gares bidegurutze garrantzitsua da, eta Frantziako bideko bi bideak elkartzen dira bertan: Orreagatik sartzen dena eta Somportetik sartzen dena. Horrek Nafarroan Compostelako espiritu handiena duen herrietako bat bihurtzen du. Kale Nagusia monumentu interesgarriz josita dago. Monumentu horiek milaka eta milaka erromes milurteko batean zehar bertatik igaro izanari esker lortutako indarraren isla gisa eraiki dira. Maiorazko etxeak, elizak, komentuak, Erdi Aroko bi zubi eta proposamen gastronomiko interesgarriak eskaintzen ditu gune historiko honek.

• Zubi erromanikoa: Arga ibaiaren gaineko ingeniaritza-lan ikusgarria, erromesek herriko kale nagusia zeharkatu ondoren errazago igaro ahal izateko. Muina erreginak altxatzeko agindu zuen XI. mendean, hortik datorkio izena, eta 110 metroko luzera du. BIDEAREN KONDAIRA: Zubiaren erdian, Puyko Ama Birjinaren harrizko tailua zuen horma-hobi bat zegoen, Txori izenekoa eta gaur egun Santiago elizan dagoena. Egunero txoritxo batek bisitatu eta mokoaz garbitzen omen zuen eta istripurik ez izaten saiatzen omen zen. Baina tailua eraman zuten egunean, gizon bat hil zen zubitik erorita.
• Zubi gotikoa: askotan, herriari izena ematen dion zubi ospetsuan bakarrik jartzen da arreta, baina Garesek badu beste ingeniaritza-lan txiki-handi bat herrigunean: Robo ibaiaren gaineko zubia. Oraingoan, ojiba-arkuekin eta egitura sendoagoarekin, baina ez horregatik edertasunik eta xarmarik gabea.
• Santiago eliza: herriaren erdian kokatua, aurreko tenpluaren portada erromanikoa kontserbatzen du, bere arku lobulatua eta bere arkibolten eta kapitelen aberastasun eskultorikoa nabarmenduz. Barruan, begirada zerura zuzenduz, itxura fineko izar-ganga batzuk ikusten dira, baita apostoluaren tailu gotiko bat ere, tradizionalki Santiago Beltza gisa ezaguna. 
• Gurutzearen eliza: erromesei harrera egiten dien eliza da, Gareseko herrira iritsi bezain laster. Tenplarioa da jatorriz, eta barruan nolabaiteko bitxikeria antzematen da: tenplu erromanikoa da, nabe gotiko erantsia duena, eta horrek bi naberen konfigurazio berezia eragiten du. Beste bitxikeria Gurutziltzatuaren tailua da. XIV. mendekoa da, egurra moztu gabe dago eta Y forma du.
• Erdi Aroko harresiak: hiru kale paraleloren eta zeharka gurutzatzen dituzten hainbat belenaren konfigurazioa Erdi Arokoa da soilik. Oin berria dauka eta Frantziako hegoaldeko bastiden eredua jarraitzen du. Hirigintza-banaketa horrekin batera, harresien eta dorreen gerrikoak itxi eta babestu egiten zituen biztanleak. Foruen Pasealekura ematen duten harresiak, Erlojuaren dorrea eta zubiaren hasierako dorrea baino ez dira kontserbatu.
• Erdi Aroko etxeen eta etxe barrokoen multzoa: kale Nagusian maiorazko etxeak eta gainerako noble-eraikuntzak daude, eta armarria eta teilatu-hegal zizelkatuak dituzten fatxadak nabarmentzen dira, kolore bizia eta egikera bikaina dutelako.