TURISMOA
JARDUERA NAGUSIAK
2018. urtea hiriaren Turismoko 2017-2019 aldiko Plan Estrategikoarekin hasi zen, zeina sei ekintza-ildotan egituratuta baitago: Gobernantza, Helmuga egituratzea, Helmugako informazioa, Jasangarritasuna, Produktua eta Marketina. Dokumentuak berak definitzen ditu Turismo Zerbitzuaren lan-helburuak. Horien artean, Iruñeko irudi turistikoaren posizionamendua zehaztearen garrantzia nabarmentzen da, bai helmuga propio gisa hiri estrategiaren barruan, bai Nafarroako turismoaren irudi orokorrean integratuta. Sanferminak alde batera utzita, hiriaren marka-irudi bat eskatzen da jasangarritasunean, bizi-kalitatean (ongizatea, osasuna eta irisgarritasuna), gastronomian, berrikuntzari lotutako tradizioan, garapenean eta nazioartekotzean, eta soziabilitate-, harrera- eta abegi-balioetan oinarritutako turismoari begira.
Ildo horretan, Iruñeari nortasun bereizia eman nahi zaio, bere elementu identitarioetan oinarrituta, lehiakortasun turistikorako faktore gisa. Horretarako, sanferminen rola, elementu bakar, unibertsal eta bereizle gisa, berrikustearen aldeko apustua egin da; eta festaren turismo-estrategia eta urte osoan zehar produktua mantentzeko lana zehazteko beharra planteatzen da. Jaiaren ospea hobetzearen alde lan egitea eta gastronomia, lorategiak eta Donejakue bidea bezalako beste baliabide batzuk txertatzea azpimarratzen du planak.
LAN-MAHAIAK
2018an bi bilera egin ziren Sanferminetako Mahaiaren barruan, eta hiriko 7 turismo-elkarte bertaratu ziren. Gastronomia Mahaiaren barruan ere hiru bilera egin ziren, eta hiriko 7 turismo elkartek hartu zuten parte. Eta, azkenik, Ostatuen Mahaian, hiru bilera egin ziren, eta horietan 10 enpresa parte-hartzaileri egin zitzaien parte hartzeko deia.
Bestalde, Osasun Klusterrak eta Mice Mahaiak lehendik zituzten mahaietan jarraitu zen lanean. 2018ko azaroan, Mice mahaia berrantolatzeko prozesuari ekin zitzaion.
Honako proiektu hauek abiarazi ziren:- Iruña berdea da: lorategi eta hiri-ekologiako zerbitzua.
- Ekitaldien eragin turistikoen azterlana: Kultura Alorra
- Behin-behineko ostatuen ordenazioa aldatzea: Hirigintza
Turismo-elkarteendako laguntzen deialdiak aldaketa handiak izan zituen 2017-2018 aldian, turismoa sustatzeko jarduerak egiteari dagokionez, aurreko urtearekin alderatuta, 2017-2019ko Iruñeko Turismoko Plan Estrategikoaren helburuetara egokitzeko. 2017-2018ko deialdira 7 elkarte aurkeztu ziren, 31 jarduerarekin, guztira, eta horietatik 10 ezetsi ziren. Onartutako gastu guztiak 146.650,22 eurokoak izan ziren, eta aurreikusitako diru-sarrerak kendu ondoren, defizita 89.745,32 eurora iritsi zen. Guztira, 31.088,60 € banatu ziren.
HELMUGA EGITURATZEKO PROGRAMAK
UDAL-ESKUMENEKO TURISMOARI BURUZKO ARAUDIA GARATZEA
Alde Zaharreko Udal Plana eta BEBPB aldatzeko arau-zirriborroa otsailaren 1ean onartu zen Osoko Bilkuran. Herritarren parte-hartze prozesu bat egin zen, eta, bertan, auzo-elkarteek, merkataritza-elkarteek eta turismo-elkarteek hartu zuten parte. 2018. urtearen amaieran, Osoko Bilkuran onartzeke zegoen arau-proposamena.
Legez kanpoko eskaintzaren aurka borrokatzeko asmoz, azterketa bat egin, eta legez kanpoko 50 ostatu turistiko baino gehiago hauteman ziren. Informazio horrekin salaketa bat aurkeztu zitzaion Nafarroako Gobernuari 2018ko abenduaren 23an.
IRISGARRITASUN INTEGRALA SUSTATZEA
Respecto a la señalización turística se realiza un estudio de señalización interpretativa que afecta principalmente a espacios BIC. No se ejecuta a la espera del visto bueno de Príncipe de Viana.
ÁREA DE AUTOCARAVANAS
Seinaleztapen turistikoari dagokionez, batez ere KIO espazioei eragiten dien interpretazio-seinaleztapenaren azterketa bat egin zen. Ez zen gauzatu, Vianako Printzearen oniritziaren zain.
| PARKING AUTOCARAVANAS. PAMPLONA. Inicio jul 2017 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RECAUDACIÓN 2018 | OPERACIONES 2018 | PLAZAS: 33 | ||||||
| TELPARK | CAJEROS +TC | TOTAL | TELPARK | CAJEROS +TC | TOTAL | OCUPACIÓN | ||
| ENE 18 | 8,00 | 1.438,00 | 1.446,00 | 2 | 145 | 147 | 14,37% | |
| FEB 18 | 40 | 1.544,00 | 1584,00 | 12 | 156 | 168 | 16,42% | |
| MAR 18 | 54,00 | 3.556,00 | 3.610,00 | 11 | 332 | 343 | 33,53% | |
| ABR 18 | 48,00 | 4.830,00 | 4.878,00 | 7 | 475 | 482 | 47,12% | |
| MAY 18 | 74,00 | 5.868,00 | 5.942,00 | 16 | 554 | 570 | 55,72% | |
| JUN 18 | 48,00 | 4.808,00 | 4.838,00 | 2 | 457 | 459 | 44,87% | |
| JUL 2018 | 48,00 | 10.028,00 | 10.076,00 | 5 | 684 | 689 | 67,35% | |
| AGO 2018 | 2,00 | 10.204,00 | 10.206,00 | 1 | 1.029 | 1.030 | 100,00% | |
| SEP 2018 | 12,00 | 7.294,00 | 7.106,00 | 6 | 709 | 715 | 69,89% | |
| OCT 2018 | 20,00 | 6.302,00 | 6.322,00 | 1 | 602 | 603 | 58,94% | |
| NOV 2018 | 16,00 | 3.790,00 | 3.806,00 | 1 | 360 | 361 | 35,29% | |
| DIC 2018 | 52,00 | 4.834,00 | 4.886,00 | 15 | 467 | 482 | 47,12% | |
| TOTAL 2018 | 404,00 | 64.496,00 | 64.900,00 | 79,00 | 5.970,00 | 6.049,00 | ||
Turismo-sektoreko elkarteendako laguntzak
Turismo-elkarteendako laguntzen deialdiak aldaketa handiak izan zituen 2017-2018 aldian, turismoa sustatzeko jarduerak egiteari dagokionez, aurreko urtearekin alderatuta, 2017-2019ko Iruñeko Turismoko Plan Estrategikoaren helburuetara egokitzeko. 2017-2018ko deialdira 7 elkarte aurkeztu ziren, 31 jarduerarekin, guztira, eta horietatik 10 ezetsi ziren. Onartutako gastu guztiak 146.650,22 eurokoak izan ziren, eta aurreikusitako diru-sarrerak kendu ondoren, defizita 89.745,32 eurora iritsi zen. Guztira, 31.088,60 € banatu ziren.
TURISMOA DINAMIZATU ETA SUSTATZEKO PROGRAMAK
CREACITY (Harresiak eta gastronomia)
Creacity egitasmoaren esparruan, Turismo Zerbitzuak hiru hirietako (Iruña, Baiona eta Hondarribia) liburuxka turistiko komun baten lanketan hartu zuen parte. Produktu turistikoan oinarritutako bisita gidatu bat egin zen Iruñeko harresietara, eta produktu turistiko merkaturagarri bat garatzeari ekin zitzaion, non hiru hirietara bisitak egitea barne hartzen baita. Produktu turistiko hori garatzeko, beste hirietako produktu turistikoa prestatzeko eta ezagutzeko jarduerak egin ziren, sektore hartzaileari zuzenduta. Bisitak egin ziren Baionara eta Hondarribira. Iruñeak Baionako Xingarraren Azokan eta Hondarribiko tokiko produktuaren azokan parte hartu zuen. Horrez gain, proiektua koordinatzeko bileretan hartu zuen parte. Creacity proiektuaren barruan, «Harresia kantatu, kontatu eta dastatu» bisita gidatu berri bat sortu zen, harresiaren historia ikuspegi historiko, arkitektoniko eta sozial batetik kontatzea helburu duena, betiere espazioa Hondarribiko eta Baionako hiriekin lotuz. Hiru bisita egin ziren udan. Horrez gain, dinamizazio-jarduerak egin ziren harresiaren inguruan: karrikadantzak uztailaren bigarren hamabostaldian, eta «Harresia kandelen argitan» jarduera, Virgen de la O plazan.
JACOB@CCESS (Donejakue bidea)
Proiektua koordinatzeko eta Iruñeko Donejakue Bidearen Interpretazio Zentroa egokitzeko obraren jarraipena egiteko bileretan parte hartu zuen Iruñeak. Jacob@ccess proiektuaren esparruan, Ultreia, Donejakue Bidearen Interpretazio Zentroa, martxan jartzeko behar diren obrak egin ziren. Kultura pertsona guztiei hurbiltzea da zentroaren helburua, irisgarritasun unibertsala landuz.
KINTOAN BARNA (natura eta kultura)
Proiektua abiarazteko bileretan hartu zen parte.
PAMPLONA- IRUÑA CARD
2018an, aldatu egin zen hitzarmenaren enuntziatua, eta amaitu egin zen administrazio-izapidetzea. Hitzarmena 9 enpresa gehiagok sinatu zuten, eta, guztira, 29 enpresa daude atxikita. 339 txartel jaulki ziren. Turismo Zerbitzuko, turismo-bulegoko, edikuluetako eta abarretako euskarri guztietan ekin zitzaion komunikazioari. Halaber, flyer batzuk jarri ziren proiektuari atxikitako establezimenduetan.
IRUÑA BERDEA DA
2018an, hiriko parkeen eta lorategien balorizazio turistikoari buruzko azterlan bat egin zen. Produktua garatzeko ildoak ezarri ziren, eta produktu berri hori garatutako sustapen-euskarri guztietan sartu zen.
BESTE EKINTZA BATZUK
- Ekitaldiak: hiriko jaialdi eta ekitaldi handien sektorea aztertzeko azterlan bat egin zen, lan-ildoak ezartze aldera. Lehen hartu-emanak egin ziren Nafarroa Arenarekin, ekitaldi handietan parte hartzen duen bezeroaren harrera hobetzeko asmoz. Hiriari buruzko hiru gida turistiko-kultural argitaratu ziren: urtarrila – ekaina, uztaila – urria eta azaroa – abendua.
- Baratzetik mahaira: produktu turistiko horren barruan sartzen dira Zerbitzuak garatutako ekintza guztiak. Udan, hiriko hoteletan egiten diren dastatzeak sustatu ziren zehazkiago, eta, horrela, Descalzos kaleko aretoan egiten ziren dastatzeak ordezkatu ziren. Tokiko Produktuaren Astea egin zen Merkataritza Zerbitzuarekin, Iruñeko baratzei eta Nafarroako tokiko produktuei lotutako esperientzia turistikoak eskaintzeko.
- Mice Mahaia: Euskadiko eragileendako merkataritza-ekintza bat egin zen.
- Osasun Klusterra: Osasun Klusterrarekin batera joan zen Benidormera azaroan, helmuga Errusiako merkatuari aurkezteko.
- Pilota produktua: ekainaren 11n eta 12an egindako pilotaren inguruko mintegi bat babestu zen. Mintegi horretan, pilotarekin lotutako zenbait alderdi sentikor (arkitektura, historia, balio soziala …) aztertu ziren, produktu turistiko den aldetik.
MARKETINA ETA KOMUNIKAZIOA
2018an, Turismo Zerbitzurako komunikazio-plan bat definitzeko egin zen lan. Hasteko, kontaketa, produktuak eta haien ezaugarriak zehaztu ziren, bai eta bitartekoak eta 2019ko ekintzen egutegia ere. ANIMSArekin elkarlanean, Turismo zerbitzuaren webgunearen edukia landu zen, eta webgune hori udalaren www.pamplona.es/turismo webgunean sartu zen. Urteko lehen seihilekoan, sanferminoficial.com webgunearen informazio turistikoa hobetzeko ekarpenak egin ziren.
Zatoz Iruñera marka garatu zen. Apirilean egin zen markaren aurkezpena sektorearen eta hedabideen aurrean. Ondoren, mezuak, kontaketa, produktuak, produktu bakoitzaren kontaketa eta markari lotutako balioak garatzen jarraitu zen. Elkarte sektorialen aurrean aurkeztu zen urteko azken hiruhilekoan.
FORO ETA AZOKETAN PARTE HARTZEA
- Urtarrilaren 17tik 19ra bitartean, FITUR Turismoko Nazioarteko Azokan.
- Iruñea-Nafarroa MICE Helmuga Munich eta Dusseldorf hirietan aurkeztu zen, 2018ko martxoaren 21ean eta 22an.
TURISMOKO INFORMAZIO-ZERBITZUAK
Aldaketa sakona egin zen turismo-bulegoko eta San Bartolome gotorlekuko bisitariendako Informazio Zerbitzuaren eskudantzietan, 2017. urtearen amaieran egindako lizitazioaren ondorioz, zeina, azkenean, 2018. urtean ebatzi baitzen. Lehenik eta behin, San Bartolome gotorlekuak turismo-bulego funtzioak beteko ditu. Turismo-bulegoak funtzio gehiago garatzen ditu komunikazioan, merkaturatzean eta PIC txartelaren sustapenean, eta horrek bultzada handia ematen dio zerbitzuari eta haren eraginkortasuna hobetzen du. Horren ondorioz, handitu egin dira tokiko harrerako turismo-enpresek partikularrei egindako bisita gidatuak, eta nabarmen hobetu da komunikazioa.
TURISMO BULEGOA
2018an zehar, Iruñeko Udaleko Turismo Bulegoak 126.509 turistari eman zien arreta, eta aurreko urtean, 139.377 turistari. Estatistika-datuetan ikus daitekeen bezala, bisitarien guztizkoaren beherakada txiki bat egon zen 2018an, 2017arekin alderatuta. Beherakada hori bisitari nazionaletan zein nazioartekoetan gertatu zen, baina nabarmenagoa izan zen bisitari nazionalen artean. Turismo-bulegoan arreta gutxiago jasotzeko arrazoiak turistak aldez aurretik informazio-materialarekin etortzen direlako izan daitezke (ostatuetan edo beste turismo-bulego batzuetan jasota) edo, une jakin batzuetan, bulegoan ilara ikustean, ez itxarotea erabakitzen dutelako eta alde egiten dutelako. Abuztua izan zen kontsulta gehien erregistratu ziren hilabetea.
| AÑO 2018 | AÑO 2017 | |
|---|---|---|
| Total visitantes nacionales | 79.175 | 90.259 |
| Total visitantes internacionales | 47.334 | 53.121 |
| TOTAL VISITANTES | 126.509 | 139.377 |
BISITARIAK, HILABETE BAKOITZEKO
| Nacional | Internacional | TOTAL | |
|---|---|---|---|
| Enero | 2.229 | 574 | 2.803 |
| Febrero | 2.268 | 565 | 2.833 |
| Marzo | 6.155 | 1.310 | 7.465 |
| Abril | 6.048 | 3.833 | 9.881 |
| Mayo | 5.084 | 7.261 | 12.345 |
| Junio | 6.369 | 5.669 | 12.038 |
| Julio | 9.998 | 6.859 | 16.857 |
| Agosto | 17.689 | 8.469 | 26.158 |
| Septiembre | 8.182 | 7.154 | 15.336 |
| Octubre | 6.658 | 4.211 | 10.869 |
| Noviembre | 4.393 | 879 | 5.272 |
| Diciembre | 4.102 | 550 | 4.652 |
| TOTAL | 79.175 | 47.334 | 126.506 |
BISITARI NAZIONALAK, JATORRIAREN ARABERA
| AUTONOMIA-ERKIDEGOA | PERTSONA KOP. |
|---|---|
| Andaluzia | 6.597 |
| ARAGOI | 3.526 |
| Asturias | 1.421 |
| Kantabria | 567 |
| Gaztela eta Leon | 4.712 |
| Gaztela-Mantxa | 3.177 |
| Katalunia | 13.203 |
| Ceuta | 14 |
| Euskadi | 6.860 |
| Extremadura | 838 |
| Galizia | 1.775 |
| Balear Uharteak | 732 |
| Kanariar Uharteak | 1.137 |
| Errioxa | 819 |
| Madril | 13.050 |
| Melilla | 21 |
| Murtzia | 2.346 |
| Nafarroa | 8.902 |
| País Vasco | 6.860 |
| Valentzia | 9.478 |
Datu horietatik ondoriozta daiteke zein hiru autonomia-erkidegotatik etorri ziren bisitari gehien:
- Katalunia: 13.203 pertsona (bisitari nazionalen % 16,67)
- Madril: 13.050 pertsona (bisitari nazionalen % 16,48)
- Valentziako Erkidegoa: 9.478 pertsona (bisitari nazionalen % 11,97)
NAZIOARTEKO BISITARIAK, HERRIALDEAREN ARABERA
| HERRIALDEA | PERTSONA KOP. |
|---|---|
| Alemania | 6.069 |
| Andorra | 44 | Argentina | 2.130 |
| Australia | 1.140 |
| Austria | 381 |
| Belgika | 884 |
| Brasil | 401 |
| Kanada | 748 |
| Txile | 208 |
| Txina | 144 |
| Kolonbia | 376 |
| Korea | 433 |
| Danimarka | 230 |
| AEB | 3.675 |
| Frantzia | 14.532 |
| Grezia | 114 |
| Herbehereak | 2.216 |
| Hungaria | 87 |
| India | 33 |
| Irlanda | 1.024 |
| Israel | 222 |
| Italia | 3.482 |
| Japonia | 437 |
| México | 589 |
| Zeelanda Berria | 169 |
| Europako iparraldeko herrialdeak | 437 |
| Polonia | 284 |
| Portugal | 531 |
| Erresuma Batua | 3.348 |
| Txekiar Errepublika | 111 |
| Afrikako gainerakoak | 41 |
| Amerikako gainerakoak | 665 |
| Asiako gainerakoak | 154 |
| Europako gainerakoak | 680 |
| Errusia | 330 |
| Hegoafrika | 81 |
| Suitza | 476 |
| Turkia | 28 |
| Ukraina | 20 |
| Uruguai | 144 |
| Venezuela | 202 |
Datu horietatik ondoriozta daiteke zein hiru herrialdetatik etorri ziren bisitari gehien:
- Frantzia: 14.532 pertsona (nazioarteko bisitarien % 30,70)
- Alemania: 6.069 pertsona (nazioarteko bisitarien % 12,82)
- Italia: 3.482 pertsona (nazioarteko bisitarien % 7,35)
HARRESIEN INTERPRETAZIO-ZENTROA: SAN BARTOLOME GOTORLEKUA
San Bartolome gotorlekuan arreta eman zitzaien pertsona gehienak nazionalak izan ziren (bisitarien % 71,98); bisitari atzerritarrak, berriz, % 15,43 izan ziren. Profilari dagokionez, gehienek familiarekin egin zuten bisita (bisitarien % 35,67).
2018. urtean, San Bartolome gotorlekuaren edukiak berritzeko azterlan bat egin zen, espazio hori hiriaren historiaren interpretazio-zentro bihur dadin. Azterlana egin ondoren, azaroan musealizazio-azterlan bat egitea eskatu zen, bai eta azken edukiak garatzea ere, irisgarritasunaren premisapean. Urtea amaitzean, musealizazio-aurreproiektua entregatu zen.
DONEJAKUE BIDEKO ERROMESAK HARTZEKO ZERBITZUAK
JESUS ETA MARIAREN ATERPETXEA
2018. urtean, Jesus eta Mariaren aterpetxean lo egin zuten erromesen kopuruak gora egin zuen apur bat 2017. urtearekin alderatuta (20.208); abuztua, iraila eta urria izan ziren bisita gehien izan zituen urteko aldia, eta, ondoren, apirila eta maiatza. Jatorri nazionaleko erromesen artean, madrildarrak eta bizkaitarrak nabarmendu ziren; nazioartekoen artean, berriz, Korea eta Italiakoak.
| PEREGRINOS 2018 | |
|---|---|
| ENERO | 251 |
| ESPAÑOLES | 60 |
| EXTRANJEROS | 191 |
| FEBRERO | 399 |
| ESPAÑOLES | 63 |
| EXTRANJEROS | 336 |
| MARZO | 1.267 |
| ESPAÑOLES | 490 |
| EXTRANJEROS | 777 |
| ABRIL | 2.554 |
| ESPAÑOLES | 454 |
| EXTRANJEROS | 2.100 |
| MAYO | 3.028 |
| ESPAÑOLES | 417 |
| EXTRANJEROS | 2.611 |
| JUNIO | 2.490 |
| ESPAÑOLES | 514 |
| EXTRANJEROS | 1976 |
| JULIO | 1.691 |
| ESPAÑOLES | 480 |
| EXTRANJEROS | 1211 |
| AGOSTO | 3.092 |
| ESPAÑOLES | 1.145 |
| EXTRANJEROS | 1.947 |
| SEPTIEMBRE | 3.082 |
| ESPAÑOLES | 519 |
| EXTRANJEROS | 2.563 |
| OCTUBRE | 1.886 |
| ESPAÑOLES | 428 |
| EXTRANJEROS | 1.458 |
| NOVIEMBRE | 626 |
| ESPAÑOLES | 194 |
| EXTRANJEROS | 432 |
| DICIEMBRE | 241 |
| ESPAÑOLES | 142 |
| EXTRANJEROS | 99 |
| TOTAL 2018 | 20.607 |
PADERBORNEKO ERROMESEN ATERPETXEA
Paderborneko erromesen aterpetxeak 4.702 erromes jaso zituen 2018an, eta horietatik heren bat Alemaniatik etorri zen. Aterpetxea 2006tik dago martxan eta Paderborneko Donejakue Bidearen Lagunen Elkartearen laguntzarekin kudeatzen da.