León

León K.o. 68. urtean sortu zen. VII. Legio Gemina erromatarraren (Legionem-Leion-León) kokapen militarrerako leku gisa, baina 914an, Asturiaseko erresumako gortea Oviedotik Leónera aldatu zenean. Almanzorrek hiria suntsitu ondoren, Alfontso V.ak hiriburua berreskuratu zuen 1017an, antzinako harresi erromatarrak berreraikiz, eta lehen udal legetzat jotzen direnak aldarrikatu zituen, Foru Onak. Hortik aurrera, León Santiagora doazen erromesek egindako ekarpenekin aberastuko da.

• Katedrala: Erdi Aroko zenbat eta 1800 metro karratu beiratek argiari bidea ematen diote XIII. eta XIV. mendeen artean eraikitako tenplu honen horma altuen artetik. Gotiko klasikoko benetako Espainiako harribitxia da, erdiko arkupea duena bi orratz-dorre lirainen eta arrosa-leiho bikain baten artean.
• San Isidoro Errege Kolegiata: monumentu-multzo bikaina, estilo erromanikoan hasia. Museoak Urraca andrearen Kaliz aparta gordetzen du. XI. mendearen amaieran, Errege Panteoia eraiki zen, 1100 inguruan egindako pinturekin apaindutako gangekin.
• San Marko komentua: Santiagoren Ordenako Zaldunen antzinako etxe saritua, gaur egun eraikinaren buru den fatxada plateresko monumentala XVI. mendean eraiki zen. Gaur egun, komentuaren zati bat luxuzko hotela da, barrualdea museo baten antzekoa duena. XVI. mendeko eliza Juan de Junik egindako koruagatik nabarmentzen da.
• Udaletxea (zaharra): XVII. mendearen amaieran eraiki zen, sarrera barroko-klasizista, Plaza Nagusiko buru eder gisa.
• Guzmanen jauregia: XVI. mendeko eraikin galanta da, eta bere patio dotorea nabarmentzen da. Diputazioaren egungo egoitza.
• Botines etxea: XIX. mende amaierako arkitektura-multzo berezia, Gaudi arkitektoaren talentua dela eta; lau kaletara ematen duten fatxadak ditu, eta angelu bakoitzean dorrea.
• Lunako kondeen jauregia: Quiñones familiaren eraikina. XIV. mendeko portada gotikoa eta XV. mendeko dorre errenazentista handia mantentzen ditu.
• Palat del Reyko San Salbatore: X. mendeko monasterioa eta geroago mozarabiar estiloko tenplua, gaur egun ez da apenas geratzen hasierako fabriken aztarnarik.
• San Martzelo: lerro klasizista garbien tenplua, XVI. mende amaierakoa, hiriko zaindariari eskainia. Gregorio Fernández eskultore paregabearen bi tailu ditu, santu titularrari eta gurutziltzatutako Kristo bati dagozkienak.
• Merkatuko Andre Maria: gaur egungo eraikina erromanikoa da, XII. mendearen lehen erdialdekoa, baina oso eraldatua denboran zehar. Donejakue bidean dago, Grano plaza xarmangarrian.
• Nuestra Señora de la Regla ospitalea: Renedo de Valdetuéjar herritik zetorren Pradotarren jauregi zaharra. Fatxada barroko nabarmena, non Pradotarren armarriak errepikatzen diren.